Su Soğutma Gruplarında Kompresör Seçimi
Su soğutma gruplarının en önemli parçalarının başında kompresörler geliyor. Cihazın soğutma kapasitesini kompresör belirliyor. Diğer bir deyişle Su Soğutma Grubunda bulunan toplam kompresörlerin soğutma kapasitesi, grubun soğutma kapasitesini ifade ediyor.
Peki soğutma kompresörü seçimi nasıl yapılır?
İhtiyaç duyulan soğutma kapasitesi, cihazın kullanılacağı proses, cihazın çalışma şartlarına göre kompresör tipi belirlenir.
Öncelikle kompresörün kapasitesini tayin eden iki temel parametrenin basit açıklamasını yapmak gerekir.
- Evaporasyon Sıcaklığı: Soğutucu (evaporatör) içinde bulunan sıvı haldeki soğutucu akışkanın buharlaşma sıcaklığıdır.
- Kondenzasyon Sıcaklığı: Kondenser içinde bulunan gaz halindeki soğutucu akışkanın yoğuşma sıcaklığıdır.
Evaporasyon sıcaklığı, cihazda kullanılacak olan evaporatör (buharlaştırıcı) tasarımına bağlı olarak ve talep edilen su sıcaklığına göre belirlenir. Yaygın olarak kullanılan Direkt Genleşmeli (DX) sistemlerde, tasarıma göre değişebilmekle beraber genel olarak su çıkış sıcaklığından 4°C çıkartılarak evaporasyon sıcaklığı bulunur. Örneğin 7°C su çıkış sıcaklığı için evaporasyon sıcaklığı 3°C olacaktır. Su çıkış sıcaklığı ile evaporasyon sıcaklığı arası fark ne kadar az olur ise cihazda kullanılacak evaporator yüzey alanı belli oranda artacaktır.
Kondenzasyon sıcaklığı ise cihazda kullanılacak olan kondenser (yoğuşturucu) tasarımına bağlı olarak hava soğutmalı kondenserli cihazlarda cihazın çalışacağı dış ortam sıcaklığına göre belirlenir. Kullanılacak kondenser tasarıma göre değişebilmekle beraber yaygın olarak dış ortam sıcaklığına 15°C eklenerek kondenzasyon sıcaklığı bulunur. Örneğin 35°C dış ortam sıcaklığı için kondenzasyon sıcaklığı 50°C olacaktır. Dış ortam sıcaklığı ile kondenzasyon sıcaklığı arası fark ne kadar az olursa kondenser yüzey alanı belli oranda artacaktır.
Kompresör kapasitesi tayininde Subcooling (Aşırı Soğutma) ve Superheat (Aşırı Istıma) değerleri de etkin parametreler olup aşağıdaki örnekte Subcooling: 8,3K ve Superheat : 11K alınmıştır.
Diğer bir seçim kriteri de soğutucu akışkan tipidir ve genel olarak cihaz çalışma şartlarına göre seçilir.
Aşağıdaki tabloda bir kompresör üreticisine ait örnek kompresör seçim çıktısının bir bölümü yer almaktadır. Dokümanda soğutucu akışkan tipi, evaporasyon sıcaklığı, kondenzasyon sıcaklığı ve soğutma kapasitesi değerleri açıkça görülebilmektedir.
Soğuk Su Üretici Grup tekliflerinde yer alan, üreticinin sizlere taahhüt ettiği soğutma kapasitesi ile kompresör üreticisinin seçim çıktısında görülen soğutma kapasite değeri ile grupta kullanılacak kompresör sayısının çarpım neticesinin birebir aynı olması gerekir. Teklif aldığınız firmalardan seçim çıktısını isteyerek soğutma kapasitesinin hangi değerler referans alınarak teklif verildiğini siz de görebilirsiniz.
Not: Yukarıda verilen örnek çıktı, Bitzer firmasına ait seçim programı kullanılarak alınmıştır.
