Kavitasyon ve Pompaların Negatif Emiş Koşullarında Çalıştırılması
Kavitasyon Nedir?
Pompa içerisindeki akışkanın (su) lokal olarak buharlaşması ve yoğuşması çevrimi “kavitasyon” olarak adlandırılır. Pompa içerisinde kavitasyon oluşmaması için, net emiş derinliğinin hesabı (Z1), pompa ömrü açısından büyük önem taşımaktadır.
Kavitasyon esnasında pompada lokal buharlaşmalar ve yoğuşmalar oluşur, bunun sonucunda pompa düzenli çalışmaz ve pompa çıkış basıncında azalma görülür. Pompa kavitasyon durumunda çalıştırılmamalıdır. (Kavitasyonda pompa gürültülü çalışacak, pompanın metal yüzeylerinde ciddi aşınma oluşacaktır.)
Yukarıda kavitasyona uğramış bir pompanın döküm fanına ait bir resim bulunmaktadır. Pompa emiş ağzında döküm fan üzerindeki aşınma, açıkça görülebilmektedir.
Santrifüj Pompaların Negatif Emiş Koşullarında Çalıştırılması ve Kavitasyon Oluşmaması İçin Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?
- Pompa, emiş yapılacak su deposunun hemen üzerine monte edilmeli, tek dirsek ile su deposuna bağlanmalıdır. (Pompa emiş hattının uzunluğu minimum seviyede tutulmalıdır)
- Emiş hattındaki su hızı, maksimum pompa debisi dikkate alınarak 1.5 m/s’den yüksek olmamalıdır. Maksimum debi ve 1.5m/s su hızı dikkate alınarak pompa emiş hattının çapı tespit edilmelidir.
- Emiş hattı mümkün olduğunca düz bir hat olmalı, filtre, pislik tutucu vb. lokal kayıp yaratacak armatürlerin kullanımından kaçınılmalıdır.
- Hesaplamalar sonucu tespit edilen emiş yüksekliği (Z1) değerinden daha derin bir noktadan pompa emişe zorlanmamalıdır. Müsaade edilir emiş yüksekliği (Z1) aşıldığında pompa kavitasyona uğrayacaktır.
- Emiş yapılacak su sıcaklığı önemli bir parametredir, su sıcaklığı arttıkça buharlaşma kayıpları artacak ve pompanın emiş yapabileceği net yükseklik düşecektir. (Bknz. yukarıdaki örnek hesaplama)
- Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça atmosferik basınç azalmaktadır. Deniz seviyesinde atmosferik basınç Pb =10,13mSS olup, deniz seviyesinden yüksek yerlerde ya yukarıdaki tablodan Pb değeri okunulmalı ya da kabaca -0,5mSS Pb değerinin düşük alınması gerekmektedir.
Mak. Müh. Halil Kızılhan -ETNA Pazarlama Müdürü
