29-30 Nisan 2019 tarihlerinde Radisson Blu Hotel Vadi İstanbul’da gerçekleştirilen F-Gaz Alternatifleri Çalıştay’nın ilk gününde proje ortakları ve yürütücüleri olan Çevre Bakanlığı, UNIDO ve GFA Konsorsiyumu yetkililerince AB Tüzüğünün F-Gazlar bağlamında değerlendirilmesi, Montreal Protokolü ve F-Gaz başlığıyla bugüne kadar oluşan gelişmeler gündeme getirildi. Türkiye’nin de tarafı olduğu Monteal Protokolü tüm taraf ülkelerce 1987’de imza altına alınmış ve Türkiye’nin de büyük bir başarı ile uygulamaya koyduğu bir anlaşma niteliğindedir. Bununla birlikte mevcut çalışmalara daha ciddi hız katacak olan ve 2016 yılında Ruanda’da imza altına alınan Kigali Değişikliği ile 18 tür ve tipte F-Gaz’ı içine alan bir azaltma takvimi gündeme alınmıştır. Çalıştay’ın ana konusunu oluşturan bu Kigali Değişikliği’ne Türkiye’de dahil olmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın önderliğinde çalışmalar yürütmekte olduğu dile getirildi. İlgili değişikliğe ve yaptırımlarına dahil olmayan ülkelerin ise 01.01.2033 tarihinden itibaren AB ülkeleri ile ilgili ürünlerde ticaret yasağına tabi tutulacağı vurgulandı. Bu değişiklik ile Türkiye ülkeye giren, üretilen ve kullanılan F-Gaz’lara ilişkin raporlama süreçlerini 2020 yılında başlatacak ve 2021 yılında ise envanter alt yapısı oluşturulacak. Hedef F-Gaz kullanımını AB ülkeleri içinde 2030 yılına kadar %80 oranında (2015 yılına göre %100 düşürme), Türkiye’de ise 2045 yılına kadar %80 oranında azaltım ön görüldüğü ifade edildi. F-Gazların çok yüksek GWP (Global Warming Potantial-Global Isınma Etkisi) atmosferde oluşturduğu Green House Effect (Sera Etkisi) nedeniyle dünyamızın hızla ısındığı, bu çalışmalar ve Kigali değişikliğinin amacının 2030 yılına kadar yeryüzünün ısınmasını 0,4 °C düşürmek olduğu, bunun ancak bir an önce F-Gazların kullanımının azaltılması ve doğal GWP değeri sıfır olan akışkanların kullanılmaya başlanması ile mümkün olacağı ifade edildi.
Çalıştay’ın 2. gününde ise İSEDA Yönetim Kurulu Başkanı Turhan KARAKAYA’nın Moderatörlüğü’nde “İklimlendirme Sektöründe düşük GWP’li Alternatif Akışkan Kullanım Örnekleri” konulu oturum gerçekleştirildi. Bu oturumda Honeywell’i temsilen Stefan SCHUSSLER tabii soğutucu akışkanlara yönelik yapılan çalışmaları ve soğutucu akışkan üreticisi ve geliştiricisi olarak yeni tür sıfır GWP değeri olan akışkanlara yönelik örnek uygulamaları sundu. Ardından Daikin adına söz alan Sn. Andaç YAKUT Daikin olarak ısı pompaları, split ve ticari klima sistemlerinde R410A ve R134A’ya nazaran daha düşük GWP değerine sahip R32 türü akışkanların kullanım örneklerini verdi. R32 kullanılan chiller cihazları olduğunu da belirtti. Ancak alternatifleri değerlendirirken akışkanların Çevreci, Enerji Verimliliği, Ulaşılabilirliği, Fiyatı, Güvenilirliği ve servis emniyeti ve geri dönüştürülebilme kolaylığının öncelikli kriterler olarak ele alınması gerektiğini, Daikin’in bu kriterlere göre daha çevreci ürünler ve soğutucu akışkanlar üretiminde gayret gösterdiğini belirterek örnek uygulamalar hakkında ayrıntılı bilgiler verdi.
Bu sunumun ardından Alarko Carrier adına söz alan Sn. Tolga AYDINLI özellikle Chiller ve Soğutma Gruplarında ürünlerde R1234ze gibi yedi GWP’li akışkanları kullandıklarını, R32 akışkan kullanımına ağırlık verdiklerini, ancak sektörde sistem tercihi yapan ve sistemlere müdahale edenlerin F-Gazların çevreye olan negatif etkileri hakkında farkındalık yaratmak için mücadele verdiklerini, bu farkındalığın oluşması ve doğal soğutucu akışkanların kullanımının en önemli gündemlerinden biri olduğunu ifade etti.
Arçelik-LG adına söz alan Sn. Semih KURULAR ise Arçelik Ar-Ge olarak üretimde bireysel ürünlerde dahi daha düşük GWP değerine sahip, görece daha verimli, daha az soğutucu akışkan içeren ürünlerin üretim ve geliştirilmesine yöneldiklerini, bu kapsamda üretim ve Ar-Ge çalışmalarının yanında servislerin eğitilmesi, sertifikalandırılması ve farkındalıklarının artırılmasına yönelik çabalarını dile getirdi.
Son olarak Trane adına söz alan Sn. Ersin YÜCEL ise firma olarak GWP değerleri 7 (Yedi) olan R1234ze, R514A ve R1233ZD gibi soğutucu akışkanları Chiller Soğutma Gruplarında kullandıklarını, bu akışkanların bulunduğu sistemlerin düşük basınçlı sistemler olması nedeniyle gaz kaçak riskinin çok az olduğunu, sistemlerine güvendikleri için ise müşterilerine kaçak olmama garantisi verdiklerini ve sorumluluklarını üstlendiklerini belirtti. Türkiye’de eğer doğru anlatılır ise son kullanıcıların Alternatif Soğutkanlı sistemleri satın alma potansiyellerinin yüksek olduğunu ve bu bilincin yüksek olduğunu dile getirdi. Örnek olarak içerinde 1734 kg çok düşük GWP’li R514A soğutkanı bulunan örnek bir proje satışını katılımcılara sundu.
Çalıştayın Moderatörlüğünü üstlenen Turhan KARAKAYA ise oturum kapanış konuşmasında İSEDA’nın 2009 yılından bu yana gerek OTİM-Ozon Tabakasını İncelten Maddeler kapsamında HCFC’lerin Ozon Tabakasına zararının engellenmesi çalışmalarında, gerekse F-Gaz Yönetmeliği süreçlerinin tamamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile yakın bir partner olarak çalıştığını, 2015-2018 yılları arasında ise Bakanlık ile İSEDA Arasında yapılan protokol kapsamında 61 Eğitimciye eğitim verdiğini, ardından sie 5000’i aşkın F-Gazlı sistemlere müdahale eden Teknik Personelin eğitim ve belgelendirmesini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın verdiği yetki ile gerçekleştirdiklerini belirtti. F-Gaz konusunda MYK-Mesleki Yeterlilik Kurumu’nda hazırlanıp yayınlanma aşamasına gelen F-Gaz Teknik Personeli Yeterliliğinin hazırlanmasında da direkt katkı veren bir kurum olduklarını dile getirdi. Gerek firmaların yaptıkları çalışmalar, gerek projenin hedefi ve Kigali Değişikliği ile ilgili sonuçların dünyamız ve çevre adına umut verici olduğunu, bu tür çalışmaları sonuna kadar destekleyeceklerini, firmalara ve taraflara çalışmalarında başarılar dilediklerini ifade ederek oturum sonlandırıldı.
