SOSİAD, Demonstrasyon Projesinin İlk Tematik Toplantısını İzmir’de Gerçekleştirdi

SOSİAD (Soğutma Sanayii İş Adamları Derneği), iklim değişikliği ile mücadeleye destek veren ve “Türkiye Cumhuriyeti’nde Düşük Küresel Isınma Potansiyeline (KIP) Sahip Soğutkanların Teşvik Edilmesi İçin Tanıtım ve Pilot Faaliyetler” başlıklı UNIDO (Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü) Demonstrasyon Projesi kapsamında ilk tematik toplantısını, 5 Kasım Salı günü İzmir Swiss Otel Büyük Efes’te öğrenciler, akademisyenler, üreticiler, son kullanıcılar, satış sonrası hizmet firmaları ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin yoğun katılımıyla gerçekleştirdi.

SOSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Karakuş açılış konuşmasında;

proje kapsamındaki toplantının, farklı ticari ve endüstriyel soğutma sistemlerinde mevcut soğutkanların çevre dostu alternatifleri ile değiştirilerek sonuçlarının yapılan test ve ölçümlerle değerlendirilmesi, son kullanıcılar ve sektörle etkin biçimde paylaşılması yönündeki ilk toplantı olduğunu belirtti. Karakuş, bu projenin bir farkındalık projesi olduğunun altını çizdi ve KIP’ı yüksek olan soğutkanlara göre daha düşük değere sahip amonyak (NH₃) ve karbondioksit (CO₂) gibi alternatif / doğal soğutkanların farklı açılardan kıyasını kapsadığını ifade etti. Bu çıktıların hem yatırımcılar hem de sanayiciler için çok önemli sonuçlar içerdiğini vurguladı.

Aşan: “HFC’lerde kademeli azaltıma gidilecek ve kota uygulaması başlayacak”

Açılış konuşmasının ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ulusal Danışmanı Zeynep Gökçen Aşan, “Ozon Tabakasını İncelten Maddelere ve Alternatiflerine İlişkin Çalışmalar” başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. Aşan, 2016 yılında Kigali’de Montreal Protokolü’ne taraf olan ülkelerden birinin de Türkiye olduğunu ve bu kapsamda HFC kaynaklı sera etkisini 2050 yılına kadar yüzde 50 oranında azaltmayı hedeflediklerini açıkladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Montreal Protokolü Kigali Değişikliği yanı sıra AB F-Gaz Yönetmeliği kapsamında da HFC’lerde kademeli azaltıma gideceğini ve kota uygulamasının başlayacağını belirtti. Aşan, bu azaltım takviminin gelişmekte olan ülkeler için verimli, ozon tabakasına zarar vermeyen, düşük küresel ısınma potansiyeline sahip soğutma sistemlerine direkt geçiş için çok önemli bir fırsat olduğunun altını çizdi.

Kochova: “Soğutkanlar, insan kaynaklı sera etkisinin yaklaşık yüzde 15’inden sorumludur”

Aşan’ın sunumunun ardından, UNIDO Danışmanı Natasha Kochova,

enerji verimliliğine odaklandığı “Uluslararası Anlaşmalar Çerçevesinde Enerji Verimliliğine Genel Bakış” başlıklı sunumunda çevre anlaşmaları, özellikle Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü’nün 28. Taraflar Toplantısında kabul edilen Kigali Değişikliği hakkında bilgi verdi. Kochova, klima ve soğutma sektörlerinin küresel elektrik enerjisi talebinde önemli ve artan bir yüzdeyi temsil ettiğini belirtti.

Küresel sera gazı emisyonları hakkında da bilgi veren Kochova, “Soğutkanlar, insan kaynaklı sera etkisinin yaklaşık yüzde 15’inden sorumludur. 2015 yılında, AB dünya sera gazı emisyonlarının yüzde 10’undan sorumluydu, bu haliyle kişi başına düşen emisyon oranının en düşük olduğu gelişmiş ekonomilerden biridir” diye konuştu. Kochova, ekipman üreticilerinin, düşük KIP’lı soğutkan kullanan, Kigali Değişikliği’ne ve HFC’lerin hızla azaltılması gibi diğer bölgesel mevzuata uygun olarak yeni ürünleri üretmek için çok çalıştıklarını ifade etti. Kochova enerji verimliliği ile ilgili dikkate alınması gereken yöntemler hakkında, “Günümüzde düşük KIP’lı alternatif soğutma sistemleri gelişimini sürdürmektedir. Bu ise bazı sistemlerin yeniden tasarımını ve farklı ekipmanların üretimini gerektirebilir. Tabii bunları gerçekleştirmek için yatırım gereklidir. Yatırım yapmaya istekli olmaya ve bu konuda iyi hazırlanmış bir plana ihtiyaç vardır.” dedi.

Aslantaş: “Proje, yeni nesil soğutkanlara geçişte teşvik edici bir güç olacak”

Demonstrasyon Projesi hakkında detaylı bilgi veren Proje Koordinatörü Kıvanç Aslantaş,

projenin nedenleri ve beklenen sonuçları konusuna açıklık getirdi. Aslantaş, Montreal Protokolü yükümlülüklerini yerine getirmek için hidrokloroflorokarbon (HCFC) soğutkanların kullanımının Türkiye Cumhuriyeti tarafından sınırlandırıldığına değindi. Bu kapsamda HCFC’lerin tüketimini, hesaplanan referans değerin yüzde 86’sına indirmeye yönelik çalışma yürütülmesi kararının alındığını belirtti. Bunun sonucu olarak, kullanıcıları ve tedarikçileri bilgilendirmenin ve farkındalığı artırmanın önemli olduğunun altını çizdi. Demonstrasyon Projesi kapsamında da hem bu farkındalığın artırılacağını hem de pilot uygulamalarla önemli verilerin elde edileceğini bildirdi. Aslantaş, proje kapsamında İzmir, Ankara ve İstanbul’da bulunan tesisleri alternatif soğutkanlarla başarılı bir şekilde dönüştürmeyi öngördüklerini belirtti. Böylece pilot uygulamalarla bu üç ilde mevcut sistemlerin daha düşük KIP değerine sahip yeni nesil soğutkanlara dönüştürülmesinin teşvik edici bir güç olacağını ifade etti.

Demonstrasyon Projesi UNIDO Ulusal Danışmanı Barış Uçaner adına “Dönüşüm Projelerinde İdari ve Teknik Gereksinimler” başlıklı sunumu Proje Koordinatörü Kıvanç Aslantaş gerçekleştirdi. Aslantaş, UNIDO’nun HCFC Sonlandırma Yönetim Planı (HPMP) altındaki bileşenlerden biri olan bu projenin uygulanması için teknik ve idari detayların altını çizdi. Mevcut sistemin düşük KIP değerine sahip enerji verimli bir soğutkan ile dönüşümünün sağlanabilmesinin ve dönüşüm sonrası ölçümlerin Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin gerçekleşmesi açısından izlenebilir olmasının önemine dikkat çekti.

Tekcan: “Proje kapsamında Sarıyer Market’te gerçekleştirdikleri dönüşüm projesiyle %49,83 enerji tasarrufu sağlandı”

Aslantaş’ın ardından Envoytec Genel Müdürü Yener Tekcan

“Sarıyer Market R22/R448A ile R404A/R452A Dönüşümü ve Enerji Analizi” konusunda katılımcılara detaylı bilgi verdi. Tekcan, gıda perakendecilerinin kullanmış olduğu yüksek KIP değerine sahip soğutkanların toplam miktarı göz önüne alındığında ciddi rakamların ortaya çıktığını belirtti. Buna istinaden Envoytec’in SOSİAD ile Demonstrasyon Projesi kapsamında birlikte hareket ettiğini, üç marketin dönüşümünü gerçekleştirdikten sonra elde edilen enerji tasarrufunun dikkate alınmaya değer olduğunu açıkladı. Eski sistemin 2 ay boyunca ölçümlendiğini ve ölçümler sonunda günlük ortalama enerji sarfiyatının 389 kWh olarak tespit edildiğini belirtti. Yeni nesil soğutkanlar ile 37 günde toplam enerji sarfiyatının ise 195 kWh olduğunun altını çizen Tekcan, Sarıyer Market’te gerçekleştirdikleri dönüşüm projesiyle %49,83 enerji tasarrufu sağlandığının altını çizdi. Böyle bir değeri gördükten sonra dönüşümden kaçınmamak gerektiğini, tam aksine buna yatırım yapmanın önemli olduğunu vurgulayan Tekcan, pilot projelerden biri olan Sarıyer Market’te 13 yıldır çalışan mevcut yüksek KIP’lı sistemin, yeni nesil merkezi sistem ile değiştirilerek büyük ölçüde enerji verimli hale geldiğini ve olumlu geri dönüşler almaya başladıklarını ifade etti.

Yücel: “R1233zd ile çalışan yeni nesil soğutma kompresörüyle 17.691 ton karbondioksit salım tasarrufu sağladık”

Tekcan’ın ardından, Trane İş Geliştirme ve Satış Müdürü Ersin Yücel,

“Eti Soda R1233zd Proses Chiller Uygulaması” başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. Ingersoll Holding bünyesinde 2030 yılına kadar kendi ürünlerinden kaynaklı küresel ısınmanın olumsuz etkisini yüzde 50 azaltacaklarını ve bunun için 500 milyon USD harcamayı hedeflediklerini belirtti. Yücel bu minvalde, havalimanı, endüstriyel tesis, otel ve hastane gibi yapılarda kullanılabilen, R1233zd ile çalışan yeni nesil soğutma kompresörüyle uzun ömürlü kullanım sunan ve enerji verimliliği yüksek, her açıdan düşük karbondioksit emisyonuna sahip bir ürüne sahip olduklarını belirtti.

Yücel, sözlerine şöyle devam etti: “Eti Soda projesinde 2 adet 5.000 kW soğutma kapasitesine sahip cihaz kullanıldı. Enerji verimliliği açısından bu sistem ile geleneksel sistemin karşılaştırmalı analizi yapıldı. Analiz sonuçlarına göre, yılda yaklaşık 120.000 Euro elektrik tasarrufu sağlandığı tespit edildi. Bu seçim, Eti Soda’ya yıllık 648 ton CO₂ emisyonu tasarrufu sağladı. Bir santrifüj kompresörün ömrü ortalama 25 sene olduğu düşünülürse, sadece elektrik tasarrufundan 16.200 ton CO₂ emisyonunda azaltım sağlanıyor. Yeni nesil soğutkan kullanımı sayesinde, cihazın çalışma ömrü boyunca karbon salım tasarrufu 1.491 ton sağlıyor. Böylece toplamda 17.691 ton karbondioksit salım tasarrufu sağlanmış oluyor.”

Kaymak: “İmalat maliyetlerimiz düştü, yatırımcılar hem ekonomi hem de enerji tasarrufu açısından memnun”

Erkasis Genel Müdürü Erçin Kaymak, “Amonyak / Karbondioksit Kaskad Soğutma Sistemlerinin İncelenmesi” konusunda katılımcıları bilgilendirdi. Kaymak, kaskad (kademeli) soğutma sisteminin uygulanmasının avantajlarından ve örnek bir uygulamadan bahsetti. Kaymak, “Genelde çok büyük soğutma kapasitesi ihtiyacı olan sektörlere hizmet veren bir firmayız. Soğutma sistem uygulamalarında donanımların çok ağır olmasından dolayı borulama işlemlerini hep sahada gerçekleştiriyorduk. Bunlar hem enerji sarfiyatının hem de üretim ile işçilik maliyetlerinin artmasına sebep olan etmenlerdi. Fakat uygulama projesinde farklı bir seçim yaptık. Çünkü maliyetler yükseldikçe, özellikle nispeten düşük soğutma kapasiteli sistem ihtiyacı olan firmalar geleneksel soğutkanlara sahip sistemleri tercih ediyordu. Karbondioksit kullanımı ile aynı kapasitedeki tesislerin donanımında küçülme sağladı ve özellikle dondurma soğuk hava depoları, şok odaları gibi donmuş muhafaza ihtiyacı olan firmalara hem elektrik tasarrufu anlamında hem de konstrüksiyon anlamında çok büyük avantaj sundu. Aynı kapasitede karbondioksit kompresörü kullandığımız bir tesiste, karbondioksit kompresörünün boyutları yaklaşık 1/5 oranında küçülmektedir. Aynı kapasitedeki bir tesiste R134a boru çapları ile amonyak ve karbondioksit sistemi boru çapları arasında ciddi farklar olduğunu görüyoruz. Projede bu avantajlar imalat maliyetlerimizi daha düşürüyor ve yatırımcılar için hem fiyat hem de enerji tasarrufu açısından daha kabul edilebilir hale geliyoruz” dedi.

İsa: “Unilever Algida pilot projemizin 10 aylık işletme enerji sarfiyatı verileri dikkat çekici”

Kaymak’ın sunumunun ardından Teknik Ekip Lideri Dr. Kadir İsa

“Dönüşüm Projelerinin Yaşam Döngüsü İklim Performansı (LCCP) İncelemesi” başlıklı sunumuyla katılımcıları bilgilendirdi. HVACR sistemlerinin küresel ısınmaya etkilerini ifade eden Yaşam Döngüsü İklim Performansı (LCCP) konusuna değinen İsa, soğutkanların kullanım ömrü boyunca küresel ısınmaya sebep olmalarının doğrudan, üretim ve enerji tüketimi sürecinden kaynaklanan dolaylı emisyonların önemine dikkat çekti. Küresel ısınma potansiyeli düşük soğutkanlardan karbondioksit ve amonyağın bu anlamda önemli bir rolü olduğuna değindi. İsa, İzmir Unilever Algida karbondioksit/amonyak (CO₂/NH₃) kaskad sisteminin 10 aylık işletme enerji verilerine LCCP açısından bakıldığında enerji verimliliği yüksek, işletme maliyeti ve KIP değeri düşük bir sistem olarak karşımıza çıktığını belirtti.

Soru-cevap kısmının ardından tüm proje ekibi Kıvanç Aslantaş, Kadir İsa, Kemal Öz, Engin Sökmen, Furkan Göl ve Sıla Dinç tüm katılımcıları selamlamasıyla öğle yemeğine geçildi.

Öğleden sonraki bölümde katılımcılarla birlikte İzmir Unilever Algida Tesisi ziyaret edildi. Proje kapsamında tesiste uygulanan karbondioksit/amonyak (CO₂/NH₃)kaskad soğutma sistemi hakkında katılımcılara detaylı bilgi verildi. Bir sonraki tematik toplantı, 26 Kasım JW Marriot Ankara’da ve son toplantı ise 17 Aralık 2019’da Fairmont Quasar İstanbul’da düzenlenecek.

Editör

See author's posts