Derin Mekanik Mühendislik Kurucusu Züleyha Özcan: “Yüksek rekabet ve düşük karlılık sektörün en önemli sorunu”
Derin Mekanik Mühendislik Kurucusu Makine Mühendisi Züleyha Özcan, 2024 yılı değerlendirmeleri ile 2025 yılı beklenti ve hedeflerini HVAC 360 Haber Portalı okurlarıyla paylaştı.
“2024 yılı için iklimlendirme ve enerji sektörünü de dahil ederek mekanik tesisat sektörünü genel olarak değerlendirmek gerekirse, karşımıza büyüme yönlü olmasına rağmen inişli çıkışlı bir tablo çıktığını görüyoruz.
“Ekonomik koşullar, taahhüt firmalarının karlılığının düşmesine neden oldu”
2024, sektörümüzde yaşanan bir çok olumlu gelişmeye rağmen zorlukların da yaşandığı bir yıl oldu. Tüm dünyada etkisini gösteren ekonomik dalgalanmaların yanı sıra ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik koşullar nedeniyle maliyetlerdeki artışlar, hem projelendirme ve yatırım süreçlerini uzattı hem de özellikle taahhüt firmalarının karlılığının düşmesine neden oldu. Yüksek faiz oranları ve bankaların kredi verme kriterlerini sıkılaştırması projelerin finansmanını zorlaştırmış ve bir çok yatırımın da ertelenmesine neden olmuştur. Piyasanın daralması nedeniyle yüksek rekabet ve düşük karlılık sektörün en önemli sorunu haline gelmiştir.
“İnşaat sektöründe risk analizi iyi yapılmalı”
Bu nedenle projelere hem teknik hem de finans açısından doğru bir yaklaşım göstermek her zamankinden daha büyük bir önem arz etmektedir. Finans yükünü çoğunlukla taahhüt firmalarının taşıdığı inşaat sektöründe risk analizinin iyi yapılması büyük önem taşımaktadır.
“Sektörümüzün zorlandığı konulardan birisi de nitelikli ve yetişmiş eleman eksiği”
2024 yılı boyunca sektörümüzün en zorlandığı konulardan birisi de yine geçmiş yıllarda kendini göstermeye başlayan ve bu yıl daha da derinleşen nitelikli ve yetişmiş eleman eksiği idi. Hem mühendis hem de sahada çalışan personel arasında yetkin ve kalifiye olanların, maaş beklentileri küçük ve orta ölçekli işletmeleri zorlarken, kalifiye olmayan personelden kaynaklı olarak projelerin uzaması veya teknik hataların yaşanması gibi konular da 2024’ün gündemindeki önemli konulardan biri oldu.
Meslek liselerine veya üniversitelere baktığımızda sektöre özel eğitim veren programların sınırlı olduğunu aynı zamanda da saha için gerekli teknik becerilerin yeterince gelişmediğini görmekteyiz. Sektörümüzün çalışma koşullarının zorluğu nedeniyle gençlerin sektöre uzak durduğunu ve maalesef diğer mühendislik dallarına göre de düşük prestij algısı yarattığını da kabul etmemiz gerekiyor.
“Enerji verimliliği, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik temalarının ön planda olduğu bir yıl oldu”
2024 aynı zamanda enerji verimliliği, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik temalarının ön planda olduğu bir yıl oldu. Bunun yanı sıra iklim değişikliğiyle mücadele ve yenilenebilir enerjiye geçişle birlikte özellikle yapay zeka ve IoT teknolojilerinin kullanımının yaygınlaştığını ve bu sayede enerji tasarrufu, verimlilik artırıcı çözümler geliştirildiğine de şahit olduk.
Sektörümüzdeki bir diğer hareketlilik de fosil yakıt tüketimini azaltmaya yönelik sistemlere ve sürdürülebilir enerji çözümlerine yatırım yapma konusundaki çalışmaların da hızlanmasında yaşandı.
Kadın istihdamı ivme kazandı
2024 yılının en memnuniyet verici gelişmelerden birisi de erkek egemen bir sektör olan sektörümüzde de son yıllarda artan bir ivme ile devam eden kadın istihdamı gibi sosyal boyutlarda da ilerleme kaydedilmesi oldu. Sektörümüzün çok değerli firmalarının bazılarının başına kadın yöneticilerin de atanmış olmasını ve bazı firmaların da bu oranları artırmaya yönelik hedefler belirlemiş olmasını da büyük bir mutlulukla karşılıyoruz.
“Döngüsel ve sürdürülebilir ekonomiye geçişin tüm aşamalarına hazır hale gelmemiz gerekiyor”
2024 yılını geride bırakırken 2025 yılı hedeflerimizi belirlemede teknoloji ve djitalleşme ile birlikte iklim krizi, enerji verimliliği, sürdürülebilirlik ve yenilenebilir enerji gibi konuların yine sektörümüzün temel konuları olarak ele almakta fayda var. BIM gibi dijital araçların yaygınlaşması, uzmanlık ve sertifikasyon konularının daha çok gündeme gelecek olması nedeniyle sektör içinde yerini sağlamlaştırmak isteyen paydaşların bu konulara daha çok eğilmesi ve yatırım yapması gereği ortaya çıkmaktadır. Sistem tasarımlarında, karbon salınımlarını azaltan sistemlere, yenilenebilir enerji ve hibrit sistemlerle, atık yönetimine kadar kısacası döngüsel ve sürdürülebilir ekonomiye geçişin tüm aşamalarına hazır hale gelmemiz gerekiyor.
Enerji verimli sistemlere yönelim artacak
2025 yılı siyasal, sosyal ve ekonomik anlamda dünyada bazı dengelerin değişeceği bir yıl olabilir. Bazı krizler yaşanırken bu krizleri, fırsata çevirmek, doğru stratejik kararlar, doğru yatırımlar ve doğru hamleler yapmak hem ülkemiz hem de sektörümüz için en önemli hedef haline gelmelidir. Artmaya devam edecek olan enerji maliyetleri nedeni ile enerji verimliliği ve enerji tasarrufu gibi düşük işletme maliyeti gerektiren sistemlere daha çok yönelim olacaktır.
Sektörümüzün hareketlenmesi için yatırımların artması bunun için de hem dünyada hem de ülkemizde yaşanan ekonomik koşulların daha uygun hale gelmesi gerekmektedir. 2024 yılı, 2023 yılında yaşamış olduğumuz deprem felaketinin de yaralarını sarmaya devam ettiğimiz bir süreç oldu. 2025 yılının bu anlamda yüklerin biraz daha hafiflemiş olduğu bir yıl olmasını ümit ediyoruz.
2025 yılında tüm firmaların maliyet ve risk yönetimi konusunda daha dikkatli bunun yanında gelişim ve dönüşme daha açık, personel eğitimine daha çok önem veren bir çizgi izlemesi ve ülke ve dünyadaki sektörel gelişmeleri çok daha yakından takip etmesi gereklidir.
Özellikle kalifiye personel konusundaki ihtiyacın daha da artacağı göz önüne alınarak buna yönelik çalışmalara da sektör olarak eğilmekte fayda olduğunu düşünüyorum. Meslek içi eğitimlerin sürekliliğinin sağlanması, sektöre gençlerin daha çok ilgi duymasını ve girmesini sağlayacak şekilde geleceğe yatırım yapılacak projelerin hayata geçirilmesi çok önemli ve değerli olacaktır.
2025 yılının, içinde çok büyük fırsatlar barındıran sektörümüz, ülkemiz ve tüm dünya için barış ve huzur dolu, sürdürülebilir ve verimlilik dolu bir yıl olmasını diliyorum.
Yeni yılınızı en iyi dileklerimle kutluyorum” dedi.
ZÜLEYHA ÖZCAN – Makine Mühendisi / Derin Mekanik Mühendislik Kurucusu
