Hidrofor debisinin hesaplanmasında hidroforun tesis edileceği mekânın kullanım amacı belirleyicidir. Örneğin evsel kullanıma yönelik bir hidroforun debi hesabı ile yurt, okul, spor salonu veya endüstriyel tüketime hitap edecek bir hidroforun debi hesabında farklılıklar olacaktır. (Debi hesabındaki mekanın niteliğinden kaynaklanan fark; eş kullanım faktörü olarak adlandırılan f’nin okul, yurt, spor salonu vb. kullanım alanlarında yüksek alınması gereksiniminden kaynaklanmaktadır.)
EŞ KULLANIM FAKTÖRÜ (F) NEDİR?
Çok kullanıcılı bir sistemde (apartman vb.), kullanıcıların kaç adedinin aynı anda öngörülen miktarda su kullanacağına dair bir faktördür. Kullanıcı sayısı olarak; konutlarda bağımsız bölüm (daire) ve her bir bağımsız bölümdeki kişi sayısı, hastane ve otellerde yatak sayısı, iş yeri vb. yerlerde ise çalışan kişi sayısını dikkate almak gerekmektedir.
Q (m3/h) : A*B*T*f
A: Binadaki Daire veya Bağımsız Bölüm Sayısı
B: Bağımsız Bölüm Başına Kişi Sayısı
T: Bireyin Ortalama Su Tüketimi (litre/gün)
f: Eş Kullanım Faktörü
Türkiye’ de 1 ailede ortalama 4 bireyin yaşadığı ve her bir bireyin ortalama su ihtiyacının 100-300 lt/gün/kişi aralığında olduğu kabul edilebilir. Ortalama su tüketimi yaşam standartları ve mekanın kullanım amacına göre farklılık göstermekte olup, ortalama su tüketiminin belirlenmesinde yukarıdaki tablodan faydalanılabilir.
Örneğin 100 daireli bir toplu konut yerleşimde;
Q : 100 *4*150*0,25 = 15000 lt/h (15 m³/h) debi gereklidir.
Bu durumda, yukarıdaki örneğimizde hidrofor alt basıncında (Halt) pompa başına 15 m³/h debi verebilen iki pompalı bir sistem veya her bir pompası 7,5 m³/h debi verebilen 3 pompalı bir hidrofor sistemi öngörülebilir. Yüksek kapasiteye sahip hidrofor sistemlerinde (örneğin 6 m³/h ve üzeri) tek pompalı sistemler yerine çok pompalı sistemlerin öngörülmesi sistemin yedeklenmesi özelliğinin yanı sıra elektrik tasarrufu, konfor ve pompaların ömrünün uzaması vb. faydalar sağlayacaktır. Bu nedenle toplam debi gereksiniminin fazla olduğu kullanma suyu hidroforlarının çok pompalı seçilmesi daha önerilmektedir.
Hidroforun kullanılacağı mekanın niteliğine dair net bir bilginin olmaması durumunda ise aşağıda örnekleri bulunan istatistiki diyagramlardan yararlanılabilir. Diyagramlar kullanılarak tespit edilen debi, toplam gerekli su miktarı olup sistemin tasarımına ilişkin bir fikir vermemektedir.
Mak. Müh. Halil Kızılhan -ETNA Pazarlama Müdürü
